Najwięcej czasu i obaw o pomyłkę zabrło mi pisanie o kolaborantach i zdrajcach w czasie II wojny św. Często nie ma jednoznacznch dowodów i łatwo o pomówienie. Błądzenie jest rzeczą ludzką, ale trzeba mieć odwagę przyznać się do pomyłki. Czynię to niniejszym tekstem.
W pierwszych miesiącach okupacji, jak wielu aktorów zarabiała na życie jako kelnerka. Kiedy jednak w Warszawie zaczęły powstawać pierwsze koncesjonowane przez władze okupacyjne teatry, przyjęła propozycję pracy i przez kilka lat występowała na scenie teatru Komedii. Zapamiętano jej nie tylko te występy, lecz przede wszystkim prywatne kontakty z Niemcami. Zajmowali część jej domu na Mokotowie. Uznano ją powszechnie za kolaborantkę.
Postaciami, o których pisałem nadal się interesuję. Docieram do nie znanych mi wcześniej faktów i dokumentów, w wyniku czego zmieniam czasem opinię.
Maria Malicka urodziła się 9 maja 1898 roku w Krakowie. Od siódmego roku życia występowała w krakowskim Teatrze im. Słowackiego, w którym jej ojciec był pracownikiem technicznym. Ukończyła Szkołę Dramatyczną przy Instytucie Muzycznym w Krakowie. Występowała w Teatrze im. Słowackiego, a następnie w Teatrze Bagatela. Pracowała tam do końca 1923 roku. Później występowała w teatrach warszawskich: Polskim, Narodowym i Letnim, a widownia podczas jej występów zawsze była pełna. Zagrała prawie 300 ról, wzbudzając uznanie widzów i krytyki. Uważana jest za jedną z najwybitniejszych i najpiękniejszy Uch aktorek w historii polskiego teatru.
W czasie okupacji niemieckiej pracowała jako kelnerka w Cafe Bodo, a potem występowała w Teatrze Komedia (1941–1944). Przez całą okupację działała w podziemiu narodowym.
Maria Malicka, wybitna polska aktorka teatralna i filmowa, uwielbiana przez widzów przed II wojną światową, a po wojnie oskarżona o współpracę z okupantem niemieckim, była… współpracownikiem Grupy „Szańca”, czyli podziemnej kontynuatorki międzywojennego ONR-ABC.
Pracowała w kancelarii parafii pw. św. Jana w Warszawie, co umożliwiało jej wystawianie Żydom polskich metryk urodzenia, oczywiście nielegalne. Gestapo zauważyło działalność Malickiej i warszawskiej Grupy „Szańca” i wprowadziło do środowiska Grupy „Szańca” swoją agentkę − Irenę Lis ps. „Wanda”. Prywatnie była sympatią brata Malickiej. „Wanda” doprowadziła do aresztowania Marii Malickiej i jej męża Zbigniewa Sawana (właściwe nazwisko Nowakowski). Aktorka została osadzona w więzieniu gestapo przy alei Szucha, a następnie w obozie na Majdanku. Informacje o Irenie Lis dotarły do kierownictwa Grupy „Szańca” i wywiad NSZ wydał na nią wyrok śmierci, który jednak nie został wykonany z powodu wyjazdu agentki z Warszawy.